Hộ kinh doanh là một loại hình tổ chức kinh tế được nhiều cá nhân, gia đình lựa chọn để hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ. Loại hình này thích hợp với những người có nhu cầu khởi nghiệp quy mô nhỏ, vốn đầu tư không lớn, và mong muốn được quản lý dơn giản hơn so với doanh nghiệp. Tuy nhiên, hộ kinh doanh vẫn phải tuân thủ một số quy định nhất định theo luật pháp Việt Nam. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về hộ kinh doanh và những quy định liên quan.
1. Hộ kinh doanh là gì?
Hiện nay, trong hệ thống pháp luật hiện hành, chưa có một quy định cụ thể nào đưa ra định nghĩa rõ ràng về khái niệm “hộ kinh doanh“. Điều này khiến việc hiểu và áp dụng các quy định liên quan đến hộ kinh doanh có thể gặp nhiều cách diễn giải khác nhau trong thực tế.
Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 1 Điều 79 Nghị định số 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp, khái niệm hộ kinh doanh được mô tả như sau: “Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên trong hộ gia đình đứng ra đăng ký thành lập, và họ phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với mọi hoạt động kinh doanh của hộ”.
Như vậy, có thể hiểu rằng hộ kinh doanh là một mô hình kinh doanh nhỏ lẻ, thường gắn liền với các hộ gia đình hoặc cá nhân, với trách nhiệm tài sản không giới hạn trong việc đảm bảo nghĩa vụ tài chính phát sinh từ hoạt động kinh doanh của mình.
Đặc điểm của hộ kinh doanh
Một số đặc điểm nổi bật của hộ kinh doanh cá thể:
- Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân.
- Cá nhân hoặc hộ gia đình đều có thể đăng ký thành lập hộ kinh doanh.
- Hộ kinh doanh khi sử dụng từ 10 lao động trở lên thì phải đăng ký thành lập doanh nghiệp.
- Cá nhân hoặc hộ gia đình chỉ được thành lập một hộ kinh doanh duy nhất. Cá nhân vẫn có quyền mua cổ phần, góp vốn trong doanh nghiệp với tư cách cá nhân.
- Cá nhân góp vốn hoặc tự thành lập hộ kinh doanh không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh trừ trường hợp được sự nhất trí của các thành viên hợp danh còn lại.
2. Hộ kinh doanh có phải là doanh nghiệp không?
Được quy định rõ tại Khoản 10 Điều 4 Luật doanh nghiệp Việt Nam 2020:
Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh.
Mặc dù là chủ thể kinh doanh có chuyên nghiệp và có điều kiện về quy mô sản xuất nhưng hộ kinh doanh không có tư cách của một doanh nghiệp vì những lý do sau:
- Hộ kinh doanh không có con dấu như doanh nghiệp.
- Không được phép mở chi nhánh và không có văn phòng đại diện.
- Không được quyền sử dụng các quyền như quyền xuất nhập khẩu hay quyền áp dụng Luật phá sản khi kinh doanh bị thua lỗ, phá sản.
Hộ kinh doanh cá thể không phải là doanh nghiệp đây là 2 loại hình tổ chức kinh tế có tính chất khác nhau. Cụ thể bạn có thể xem bảng so sánh sau để phân biệt doanh nghiệp tư nhân với hộ kinh doanh
| Tiêu chí | Hộ kinh doanh | Doanh nghiệp |
| Thủ tục thành lập | Đơn giảnChỉ cần nộp hồ sơ tại UBND cấp huyện/ quận | Phức tạp hơnNộp tại Sở kế hoạch & đầu tư tại nơi đặt trụ sở chính |
| Quy mô | Quy mô kinh doanh nhỏ
|
Quy mô kinh doanh lớn:
|
| Về quản lý hoạt động | Trực tiếp từ người chủ hộ kinh doanh | Dựa trên điều lệ, nhiều thành viên nên cần bỏ phiếu và họp thống nhất mới đưa ra quyết định |
| Về mức thuế môn bài | 300.000đ – 1.000.000đ | 2.000.000đ – 3.000.000đ |
| Mức thuế thu nhập | 3 – 7% trên doanh thu được tự kê khai đầu năm tài chính | 20% trên tổng lợi nhuận thực tế giao dịch |
| Tài khoản ngân hàng | Có thể sử dụng tài khoản cá nhân | Bắt buộc phải có tài khoản doanh nghiệp riêng biệt |
3. Một số quy định riêng về hộ kinh doanh
Về chủ hộ kinh doanh
Căn cứ theo khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP có quy đinh về chủ hộ kinh doanh là một trong các đối tượng sau:
- Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh
- Người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh nếu các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh.
Đối tượng được thành lập hộ kinh doanh
Theo quy định của pháp luật về việc đăng ký thành lập công ty hay doanh nghiệp thì đối tượng được đăng ký hộ kinh doanh gồm:
- Cá nhân là công dân đủ 18 tuổi, có nhận thức về hành vi nhân sự và phải là công dân Việt Nam.
- Hộ gia đình là công dân Việt Nam có đầy đủ năng lực hành vi dân sự theo quy định
Lưu ý:
Cá nhân, thành viên trong hộ gia đình hay thành viên trong một nhóm tổ chức quản lý chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh trong phạm vi toàn quốc và có quyền góp vốn cổ phần.
Tuy nhiên, cá nhân đứng tên hộ kinh doanh sẽ không được đồng thời làm chủ doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp hợp danh trừ trường hợp nhận được sự nhất trí của các thành viên trong doanh nghiệp hợp danh.
Địa điểm hoạt động của hộ kinh doanh
Căn cứ theo Điều 86 Nghị định 01/2021/NĐ-CP có quy định về địa điểm hoạt động của hộ kinh doanh là:
- Nơi hộ kinh doanh thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh doanh
- Một hộ kinh doanh có thể hoạt động kinh doanh tại nhiều địa điểm nhưng phải thông báo cho Cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý thị trường tại nơi hoạt động và chọn một địa điểm để đăng ký trụ sở hộ kinh doanh.
4. Cách đăng ký kinh doanh hộ cá thể
Để đăng ký hộ kinh doanh cá thể bạn có thể thực hiện theo các bước sau
- Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh gồm:
- Bước 2: Thực hiện đăng ký hộ kinh doanh tại:
- Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện nơi đặt trụ sở hộ kinh doanh
- Sử dụng chữ ký số đề đăng ký online tại Cổng thông tin dịch vụ công trực tuyến
- Bước 3: Cơ quan đăng ký kinh doanh tiếp nhận và xử lý hồ sơ trong 03 ngày làm việc
- Hồ sơ hợp lệ: Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện trao Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh
- Hồ sơ không hợp lệ: Cơ quan có thẩm quyền phải thông báo cho cá nhân nội dung cần chỉnh sửa/bổ sung dưới dạng văn bản
5. Ưu điểm và hạn chế của hộ kinh doanh
Ưu điểm
- Thủ tục đơn giản: Đăng ký, quản lý, và vận hành dễ dàng.
- Chi phí thấp: Phù hợp với cá nhân, gia đình khởi nghiệp nhỏ.
- Quản lý linh hoạt: Không bị ràng buộc nhiều quy định như doanh nghiệp.
Hạn chế
- Không có tư cách pháp nhân: Chủ hộ chịu trách nhiệm vô hạn, rủi ro cao.
- Quy mô nhỏ: Khó mở rộng hoạt động kinh doanh.
- Hạn chế huy động vốn: Không thể phát hành cổ phần hoặc trái phiếu.
Kết luận
Hộ kinh doanh là mô hình phù hợp với những ai muốn bắt đầu kinh doanh nhỏ lẻ với chi phí thấp và thủ tục đơn giản. Tuy nhiên, loại hình này cũng có những hạn chế nhất định về quy mô, trách nhiệm pháp lý, và khả năng mở rộng. Trước khi lựa chọn hộ kinh doanh, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng về mục tiêu và khả năng phát triển lâu dài của mình.
Mọi thông tin xin liên hệ: ↓
Công ty Cổ phần Tư vấn và Dịch vụ Thuế Toàn Việt
Trụ sở chính: Số 63, Văn Tiến Dũng, Phường Tân An, Thành phố Buôn Ma Thuột, Tỉnh Đăk Lăk.
Email: toanphuc79@gmail.com
Website: www.thuetoanviet.vn
Hotline: 02623 550999 – 0262 3 754567
Điện thoại: 0905 805 605 – Giám Đốc: Nguyễn Phúc Toàn
0935 133 813 – Chuyên viên tư vấn: Nguyễn Thị Thanh Thảo
